taalrubriek de Volkskrant
Woord van de week: genietdwang

Dialect, jargon, straattaal of neologisme – elke week ontwaart de Volkskrant een opvallend woord. Momenteel hangt er een wolk van genietdwang boven ons land.


Op de dag dat de terrassen weer opengingen, haalde ik ’s middags een goddelijk broodje bij de Italiaan. Wilde ik het misschien op het terras opeten, in de zon? Maar natuurlijk! Dat geluk ging ik mezelf niet ontzeggen, uiteraard. Dat deed het tafeltje naast mij wel voor me. Drie vrouwen lieten dure wijn aanrukken in grote emmers ijs en genoten zo overdreven luidruchtig en opzichtig selfies makend dat er voor de rest weinig te genieten overbleef.

Teun van de Keuken (programmamaker en Volkskrant-columnist) twitterde diezelfde dag: ‘De genietdwang met die open terrassen zorgt direct voor een donker gemoed.’ Dat raakte een snaartje. Ik denk dat de dames aan genietdwang leden. En ik, die hier de eerste steen werp, misschien ook wel.

Zal ik ‘genieten’ dan ook maar in één moeite door even aan de schandpaal nagelen? Goed idee! Het lijkt een niets-aan-de-handwoord voor ongecompliceerde levensgenieters, maar wees gewaarschuwd: het houdt zich vaak op in het louche gezelschap van de opgelegde gezelligheid: van groepsapps, joviale obers, Koningsdag en dingen die verkocht moeten worden (‘geniet van een verwarmde rondvaart’). Dus we houden het woord ‘genietdwang’ er graag in, opdat wij niet vergeten: écht genieten doen we alleen uit vrije wil.

Overigens ontdekte ik dit fijne woord dankzij het Facebookaccount van het Elfletterig Genootschap. Daar verzamelt kunstenaar en zelfbenoemd ‘elfchivaris’ PJ Roggeband de beste elfletterige woorden die hij tegenkomt. Zodra hij een nieuwe vondst deelt, associëren zijn volgers er wild op los en komen op hun beurt weer met nieuwe elfletterige bedenksels, in dit geval bijvoorbeeld ‘pretpressie’, ‘relaxplicht’ en ‘lustterreur’. Kortom, een geheimtipje voor taalliefhebbers die nog iets genietbaars zoeken.

illustratie Sophia Twigt/de Volkskrant

illustratie Sophia Twigt/de Volkskrant